ชื่ออื่น ๆ : หญ้ายอดคำ (ภาคเหนือ) , ชุด , จุด (ภาคใต้), ย่านตุด, คดสัง (สุราษฎร์ธานี), เปือย(นครพนม) เบน (ขอนแก่น) ชื่อสามัญ : - ชื่อวิทยาศาสตร์ : Combretum trifoliatum Vent. วงศ์ : COMBRETACEAE
ลักษณะทั่วไป
- ต้น : เป็นพรรณไม้เถา หรือพรรณไม้พุ่มเลื้อย มีความสูงประมาณ 3-5 ม. ส่วนกิ่งอ่อนจะมีขนนุ่มสี น้ำตาลแกมเหลือง เมื่อแก่ผิวจะเกลี้ยง
- ใบ : ใบจะเป็นใบเดี่ยว จะออกตรงข้อเดียวกัน ลักษณะเป็นรูปรีหรือรูปหอกจะมีความกว้างประมาณ 3-5.5 ซม. มีความยามประมาณ 8-16 ซม. ตรงปลายใบของมันจะแหลม มีติ่งสั้น ตรงโคนใบนั้น มน หรือค่อนข้างกลมเล็กน้อย เนื้อใบจะหนาและมัน ด้านบนค่อนข้างจะเกลี้ยง ด้านล่างมีตุ่มหรือ จะมีแถบของขนนุ่ม มีสีน้ำตาลแกมเหลืองพาดขนานตามความยาวของเส้นกลางใบ เส้นใบนั้นจะ มีอยู่ประมาณ 6-8 คู่ส่วนก้านในจะมีความยาวประมาณ 4-7 มม. และมีขนนุ่มและมีสนิมเหล็ก พอแก่จัดผิวจะเกลี้ยงและมีสีดำมัน
- ดอก : จะออกเป็นช่อกระจายตรงปลายยอด หรือตามง่ามใบ ช่อดอกจะมีความยาว 8-20 ซม. ดอกจะมีสีขาวหรือขาวอมเหลือง และมีกลิ่นหอม ส่วนกลีบรองกลีบดอกตอนล่างจะเชื่อมติดกันเป็นท่อมี ความยาวประมาณ 1-1.5 มม. มีขนคล้ายเส้นไหมมีสีขี้เถา หรือสีน้ำตาลแกมเหลือง ส่วนบนนั้น จะแผ่ออกเป็นรูปถ้วยตื้น ๆ ตรงปลายของมันจะแยกออกเป็นกลีบมีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยม แกมรูปไขจะมีอยู่ประมาณ 5 กลีบ และมีความยาวประมาณ 1 มม. และกว้างประมาณ 0.2 0.4 มม. จะมีขนนุ่มหนาแน่น
- เกสร : เกสรตัวผู้จะมีอยู่ 10 อัน ก้านเกสรตัวผู้จะมีความยาวประมาณ 4-5 มม. อับเรณุมีความยาวประมาณ 0.5 มม. ส่วนท่อเกสรตัวเมียจะมีความยาวประมาณ 5 มม.
- ผล : ผลนั้นจะไม่มีก้าน ลักษณะรูปรีแคบ มีความกว้างประมาณ 1-1.5 ซม. มีความยาว 3-3.5 ซม. ผิว จะเกลี้ยง มีสีน้ำตาลดำและเป็นมัน และจะมีครีบปีกแข็ง ปีจะมีความกว้างประมาณ 3-4 มม.
การขยายพันธุ์: โดนการใช้เมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น ผล ราก ใช้เป็นยา
สรรพคุณ : ทั้งต้น ใช้เป็นยารักษาโรคบิด และเป็นยาขับพยาธิ ผล นำมาผสมกับเมล็ดข้าวโพด แล้วทำให้สุก นำมาปั้นเป็นลูกกลอนเอามาเคี้ยวเป็นยาบำรุง และรักษาเหงือก ราก ใช้ปรุงเป็นยาชง รักษาอกการตกขาว และยังใช้ชำระล้างอวัยยะสืบพันธุ์
อื่น ๆ : เป็นพรรณไม้ที่ชอบขึ้นในที่ชุ่มชื่น ตามสองฝั่งแม่น้ำ หรือที่ราบที่น้ำท่วมถึง
หมายเหตุ : กรด (อุตรดิตถ์) ; หญ้ายอดดำ (พาพัย) ; เบน (ขอนแก่น) ; เปื่อย (นครพนม) ; สุด,จุด,ชุด(ใต้); ย่าน ตุด,คดสัง (สุราษฎร์). In Siam . Plant Names, 1948,p. 137., Combretum trifohatum Bur-kill, I, 1935, p. 645 . Songsong harus; in Siam, Chud, Sud, Krot. , A big climber, found from India To Java; in the Peninsula, only in the open country to wards the borders of Siam., Combretum trifoliatum Vannpruk, 1923, p. 99 ชุด(ปด)
พจนานุกรม สมุนไพรไทย ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม
คลิกเลือก ชมสินค้า สมุนไพรไทย สินค้าคุณภาพ OTOP ของไทย
โดยคนไทย ของคนไทย เพื่อคนไทย ยาไทย ทิพย์โอสถ
|